Dzisiaj podzielę się z Tobą moją wiedzą z trochę mniej biżuteryjnej dziedziny… ale tylko pozornie. Cztery lata temu pierwszy raz oprawiłam ceramiczny krążek pokryty szkliwem krystalicznym. Od tego czasu moją miłością do tej techniki zarażam także fanki biżuterii. Na poniższym zdjęciu możesz podziwiać ów pierwszy wisior z ceramiką krystaliczną, która przybyła do mnie aż z Izraela! Zaraz opowiem Ci o biżuterii, ale najpierw napiszę, czym jest ta technika.
SZKLIWA KRYSTALICZNE
Ceramika krystaliczna, to ceramika pokryta szkliwami krystalicznymi. Czy już zaspokoiłam Twoją ciekawość? Hehe… no dobrze, a teraz tak na poważnie, czym ta ceramika różni się od takiej zwykłej, tradycyjnej techniki?
CECHY WSPÓLNE
Jeśli nigdy nie miałaś praktycznej styczności z ceramiką, to najpierw poznaj kilka etapów, które są wspólne dla różnych metod pracy z gliną:
- przedmioty można: lepić, odlewać, toczyć na kole garncarskim,
- po pracy w mokrej glinie następuje suszenie, czasem trwające nawet kilka tygodni, (niedosuszony twór może wybuchnąć w piecu),
- suchą glinę wypala się w piecu ceramicznym w temperaturze ok 900 – 1000 °C, w ten sposób uzyskujemy tzw. BISKWIT (glina zmienia się już w ceramikę, ale jeszcze taką surową bez szkliwa, za to robi się twarda),
- następnym krokiem jest wybranie kolorów glazury i pokrycie nimi powierzchni prac. Szkliwa, to mieszanki różnych tlenków, które pod wpływem wypału w piecu ceramicznym uzyskują trwałe, najczęściej połyskujące kolory. Przed wypałem mają formę proszku, który miesza się z wodą, są matowe i mają pastelowe barwy, zazwyczaj szaro – różowe.
- taki wypał trwa ok 3.5 – 4.0 h, zwykle w temp. ok 1060 – 1180 °C + czas studzenia, który jest zależny od wielkości pieca.
CO ODMIENNEGO?
Pierwsze kroki, aż do biskwitu będą takie same, później zaczynają się różnice. Zapewne zauważyłaś już, że na powierzchni szkliw krystalicznych powstają niesamowite wzory, poniżej kilka słów o tym, skąd się biorą:
- Pierwsza znacząca różnica tkwi w samych szkliwach. Na rynku jest dostępnych tylko kilka glazur tego typu, ale trudno uzyskać za ich pomocą spektakularne efekty, bo nie znamy ich dokładnego składu. Taka wiedza jest niezbędna, by ustalić odpowiedni proces wypalania.
- Co za tym idzie? Szkliwa mój małżonek wykonuje sam!!! Wytwory Kuby odnajdziesz na stronie: CRYSTALLINE OBSESSION.
- Prace pokryte grubą warstwą szkliwnej papki Kuba stawia na ociekaczach/ łapaczach szkliwa. Są one niezbędne, gdyż szkliwa krystaliczne niezwykle mocno spływają podczas wypału, bez nich spód pieca zostałby zniszczony po jednym użyciu.
- Czas na wypał i tu tkwi cała magia. Odpowiedni skład glazury nie wystarczy, trzeba jeszcze zaprogramować wieloetapowy program wypału, który trwa minimum 10 h!!! Nie wliczyłam tu studzenia, tylko samo nagrzewanie i utrzymywanie temperatury pieca.
- Do tego potrzebna jest bardzo wysoka temperatura bliska 1300°C, elektrownia już zaciera rączki, a pieniążki wyfruwają z portfela…
- Co jeszcze? Temperatura w piecu nie jest jednorodna przez te ponad 10 h, cały cykl opiera się na wzrostach i spadkach temperatury oraz ich przetrzymaniach, to własnie dzięki tym zabiegom rosną kryształy, wyglądające jak połyskujące „kwiaty”. Cały proces można porównać do tworzenia się lodowych struktur na szybach w mroźne dni, albo do wzrostu kryształów w minerałach.
- Co ważne:
nigdy nie wiadomo, w którym miejscu pojawi się kryształ, jest to proces losowy stanowiący o wyjątkowości i unikatowości przedmiotów wykonanych tą metodą, która jest bardzo trudna w kontrolowaniu.
NIKT TU NICZEGO NIE MALUJE
A jak to jest z tymi kolorami, że tło pomarańczowe a kryształy niebieskie? Czysta chemia!!! Więcej nie powiem, bo z chemii byłam noga. Dodam jedynie, że nie są one w żaden sposób malowane na wierzchu, i że jest to efekt jednego szkliwa a nie połączenia kilku!
To chyba najważniejsze elementy składające się na wiedzę o tej technice. Podkreślę jeszcze, że na całym świecie nie ma dwóch identycznych przedmiotów pokrytych szkliwem krystalicznym. Kryształy rosną w przypadkowych miejscach i zawsze mają trochę inną strukturę/rozmiar/kształt. Stąd taka duża trudność w uzyskaniu pożądanych efektów.
Istnieje ponad 20 czynników wpływających na proces (temperatura, czas wypału, wilgotność, rodzaj powierzchni i gliny, atmosfera w piecu…). Posiadając przedmiot wykonany w technice krystalicznej, możesz być pewna jego niepowtarzalności!
BIŻUTERIA Z CERAMIKĄ KRYSTALICZNĄ
Skoro kryształy są takie niesamowite, to nie mogłam się powstrzymać i musiałam wpleść je w moją biżuterię. Pierwsze próby podjęłam w 2016 roku, oprawiając dyski otrzymane od znajomego ceramika z Izraela. Następnie powstała całą seria amuletów z kryształami od Kuby oraz pojedyncze prace z motywami zwierzęcymi.
- MAGIA KRYSZTAŁÓW – Zerknij do albumu, jeśli chcesz zobaczyć je wszystkie.
- KOLEKCJA ULOTNE. – Natomiast w zeszłym roku wplotłam cudne kryształy pomiędzy emalierskie motyle
- SPINKI DO MANKIETÓW – Pomyślałam także o Panach i stworzyłam serię spinek do mankietów ze srebra i ceramiki.
TRUDY ŻYWOTA CERAMIKA – KRYSTALIKA
Mam nadzieję, że udało mi się w miarę jasno wytłumaczyć, czym jest ceramika krystaliczna. Jeśli znajdziesz jakieś niejasności, to nie bój się zapytać, chętnie dopowiem, co wiem. Liczę także, że zwróciłam Twoją uwagę na unikatowość tej techniki, dodam jeszcze, że w Polsce zajmuje się nią tylko kilku ceramików.
Zarówno duże koszty wytworzenia, niesamowita ilość stratnych prac, jak i ogrom wiedzy, jaką trzeba sobie przyswoić jest niewyobrażalna, dlatego chylę głowę przed moim lubym i innymi krystalikami, którzy podjęli ten trud.
Na koniec chciałam Ci pokazać co trzeba znosić, gdy podejmie się wyzwanie, jakim jest tworzenie w tej technice.
- nieudane wypały (brak kryształów / paskudne kolory),
- uszkodzenia pieca, grzałki w piecu do wymiany, bo już nie wytrzymały przeciążenia,
- pęknięte prace… przecudne egzemplarze, które w trakcie odbijania od ociekacza strzeliły,
- wazony przewrócone w piecu albo stopione! (nie każda glina wytrzymuje tak wysokie temperatury).
P.S. Początki ceramiki krystalicznej upatruje się pod koniec XIX w., kiedy wykwity na szkliwie były uznawane za wadę! Na szczęście secesyjni artyści docenili urok tych efektów i do dziś możemy podziwiać historyczną ceramikę krystaliczną. Przykładowo odnajdziesz ją w Kamienicy Secesyjnej, czyli oddziale Muzeum Mazowieckiego w Płocku czy w Dziale Rzemiosła Muzeum Narodowego w Krakowie.
A może gdzieś już się spotkałaś z taką ceramiką lubi biżuterią, stosującą krystaliczne elementy?
Dodaj komentarz